Introwertyzm a fobia społeczna

Przypisywanie introwertykowi tych samych cech, co osobie doświadczającej fobii społecznej, to dość powszechne zjawisko. Na podstawie powierzchownych obserwacji możemy odnieść wrażenie, że każda z tych osób stosuje podobne nawyki, a ich zachowanie jest niemal identyczne. Jednak, jeśli poznamy obie strony bliżej, to szybko zauważymy, jak wielkie są różnice w zachowaniu i myśleniu każdej z nich. Introwertyzm a fobia społeczna to zagadnienie warte uwagi. Introwertyzm to typ osobowości człowieka, która w przeciwieństwie do fobii społecznej nie wywołuje lęku, napadów paniki i innych przykrych stanów emocjonalnych (np. depresji). 

Przypisywanie introwertykowi tych samych cech, co osobie doświadczającej fobii społecznej, to dość powszechne zjawisko. Na podstawie powierzchownych obserwacji możemy odnieść wrażenie, że każda z tych osób stosuje podobne nawyki, a ich zachowanie jest niemal identyczne. Jednak, jeśli poznamy obie strony bliżej, to szybko zauważymy, jak wielkie są różnice w zachowaniu i myśleniu każdej z nich. Introwertyzm a fobia społeczna to zagadnienie warte uwagi. Introwertyzm to typ osobowości człowieka, która w przeciwieństwie do fobii społecznej nie wywołuje lęku, napadów paniki i innych przykrych stanów emocjonalnych (np. depresji). Dowiedz się więcej.

Spis treści:

  1. Co to jest introwertyzm?
  2. Czym jest lęk społeczny?
  3. Introwertyzm a fobia społeczna.
  4. Introwertyzm – jak sobie radzić?

 

CO TO JEST INTROWERTYZM?

- Jestem typem samotnika. – Jestem introwertykiem. – Lubię samotnię i zanurzanie się we własnych myślach bez zbędnych bodźców i tłumów. Wiele osób w społeczeństwie podobnymi słowami opisuje siebie, swoje cechy charakteru, nawyki i postawę. Ale tak naprawdę, jak wielu z nas zastanawiało się kiedyś, co to jest introwertyzm? Jeśli spojrzymy na internetowe fora i dyskusje w grupach, to niestety bardzo często to pojęcie jest definiowane błędnie. Na czym polegają owe błędy w definicji? Niezmiennie od lat introwertyzmowi przypisuje się takie cechy, jak: strach, lęk, niechęć przed ludźmi i kontaktami, izolowanie się społeczne i panika. Tymczasem introwertyzm to po prostu jedna z ludzkich cech składających się na osobowość, usposobienie i styl życia. To nic innego, jak typ charakteru. Nie jest to choroba, czy też jeden z rodzajów niebezpiecznych zaburzeń lękowych. To świadome preferencje, które wpływają na kształtowanie się stylu funkcjonowania jednostki w świecie pełnym bodźców.

Carl Gustav Jung, to szwajcarski psychiatra, który jako pierwszy wprowadził do naukowego, jak i potocznego słownictwa, pojęcie introwertyzm. To właśnie ten niezwykle utalentowany twórca psychologii głębi znalazł odpowiedź na pytania, co to jest introwertyzm i jaka jest główna cecha introwertyka? Introwertyzm, to skierowanie swojej energii psychicznej (libido) do wnętrza. Osoby takie koncentrują się przede wszystkim na wewnętrznym świecie swoich doświadczeń, odczuć i myśli. Warto zaznaczyć, że cechy te nie są ukierunkowane jedynie na komponent społeczny (np. kontakty z ludźmi). Profesor Jung widział w introwertyzmie całokształt preferencji zarówno dla świata zewnętrznego, jak i wewnętrznego. To czerpanie z własnego wnętrza energii i sił niezbędnych do funkcjonowania. To wypoczynek w zaciszu z ograniczoną ilością bodźców zewnętrznych. I nie należy tu mylić samotni z lękiem przed przebywaniem i interakcją z innymi osobami. W tym przypadku unikanie dużych zgromadzeń czy też częstych spotkań towarzyskich jest wynikiem świadomych preferencji i upodobań, a nie fobii. Introwertyk czuje się najlepiej sam ze sobą i dlatego też dąży do jak najczęstszego zainicjowania takich sytuacji.

 

CZYM JEST LĘK SPOŁECZNY?

Fobia społeczna występująca również pod nazwą nerwica społeczna lub lęk przed ludźmi to zaburzenie o podłożu psychicznym. Nie jest to więc cecha charakteru i preferencje, a schorzenie, które kształtuje się w człowieku pod wpływem różnych czynników i doświadczeń (np. prześladowanie w okresie dziecięcym). Czy wiesz, że w ostatnich latach to właśnie lęk społeczny jest jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń na tle nerwicowym? Specjaliści biją na alarm, określając ten rodzaj zaburzenia jako chorobę cywilizacyjną współczesnego społeczeństwa.

Fobia społeczna wiąże się ze zminimalizowaniem lub w cięższych przypadkach z całkowitym wycofaniem się z udziału w życiu społecznym. Socjofobii towarzyszy strach, lęk, panika oraz nieustające obawy przed krytyką, poniżaniem i negatywną oceną innych. Kołatanie serca, mdłości, ucisk w gardle i pocenie się to typowa odpowiedź organizmu na paraliżujący strach i tworzone w głowie negatywne scenariusze. Nerwica społeczna znacząco wpływa na wybory i codzienne funkcjonowanie człowieka, szczególnie w sferze zawodowej i towarzyskiej. Osoba borykająca się z tym zaburzeniem lękowym odbierana jest przez innych jako człowiek aspołeczny, wyizolowany i niezdolny do wchodzenia w relacje z innymi ludźmi.

 

INTROWERTYZM A FOBIA SPOŁECZNA

Różnice między introwertykiem a osobą cierpiącą na fobię społeczną najlepiej zobrazować na podstawie zestawienia.

 

INTROWERTYK CECHY CHARAKTERU

FOBIA SPOŁECZNA OBJAWY

 

  • skłonny do dłuższych przemyśleń, analiz, rozważań i zadumy (najpierw myśli, później mówi);
  • lubi przebywać w samotności, unika tłumów i zgromadzeń (ale nie z powodu lęku przed oceną!);
  • nie odczuwa silnej potrzeby towarzystwa i obecności innych osób;
  • czasami drażni i męczy go nadmiar bodźców płynących z otoczenia (np. hałas);
  • oszczędza słowa, a więc mówi tylko to, co konieczne i potrzebne, unika potoku słów i prowadzenia bezcelowych rozmów;
  • w towarzystwie woli pełnić rolę słuchacza niż mówcy;
  • nie lubi być w centrum uwagi i zainteresowania, nie szuka podziwu, uznania i blasku w oczach innych;
  • skupia się na głębi swoich uczuć;
  • zachowuje dystans do otoczenia;
  • unika podejmowania szybkich decyzji;
  • w sytuacjach problemowych potrafi zachować spokój i rozwagę;
  • jest dokładny i sumienny w swoich działaniach;
  • raczej spokojny, cierpliwy, stonowany, powściągliwy w wyrażaniu swoich emocji na zewnątrz;
  • preferuje słowo pisane (np. woli komunikować się za pomocą wiadomości tekstowej, niż prowadzić rozmowę telefoniczną);
  • otwarty i towarzyski w stosunku do osób bliskich, które dobrze zna;
  • doskonale zna swoje potrzeby oraz podejmuje świadome wybory;
  • w związkach lub relacjach rodzinnych potrzebuje przestrzeni tylko dla siebie.
  • przeżywa silny strach i lęk przed nawiązywaniem relacji społecznych;
  • unika wystąpień publicznych, spotkań towarzyskich i rozmów w grupie;
  • odczuwa nieustający lęk przed krytyką, odrzuceniem, wyśmiewaniem, kompromitacją i negatywną oceną innych;
  • doświadcza ataków paniki na samą myśl o wystąpieniu publicznym lub rozmowie z innymi;
  • unika nowych sytuacji związanych z życiem społecznym oraz wchodzenia w nowe relacje;
  • doświadcza przykrych emocji (smutku, cierpienia) z powodu przeżywanego lęku przed ludźmi;
  • podejmuje próby maskowania lęku (np. stosuje silne antyperspiranty, nakłada mocny makijaż);
  • wykazuje dużą tendencję do ,,rozgrzebywania’’ zdarzeń z przeszłości oraz do tworzenia w głowie negatywnych scenariuszy na przyszłość;
  • raczej nerwowy;
  • doświadcza różnych objawów fizycznych: nadmierne pocenie się, kołatanie serca, ucisk w klatce piersiowej, trudności w mówieniu (np. jąkanie się), szumy w uszach, parcie na pęcherz, przyśpieszony oddech, suchość w ustach, drżenie rąk lub całego ciała, wypieki na twarzy, mdłości, wymioty, bóle żołądka;
  • może borykać się z innymi zaburzeniami i/lub uzależnieniami (np. depresją, lękiem separacyjnym).

 

INTROWERTYZM – JAK SOBIE RADZIĆ?

Introwertyk a fobia społeczna to zagadnienie, które może początkowo wywołać pewne uczucie niepewności. Ten mętlik w głowie jest całkowicie uzasadniony, gdyż najczęściej jest wynikiem powielanych od lat mitów na temat introwertyków. Negatywne opinie stawiają takie osoby w złym świetle i z pewnością są powodem przeżywania przez nich przykrych emocji. Dlatego tak ważna jest obserwacja i trafna interpretacja zachowań drugiej osoby.

Może również zdarzyć się sytuacja, że osoba posiadająca osobowość introwertyczną będzie jednocześnie borykać się z fobią społeczną. Nie zapominajmy bowiem, że introwertycy mają skłonność do głębokiej analizy i przemyśleń poszczególnych sytuacji z przeszłości. Posiadają także tendencję do oceny zachowań innych. Introwertyk doświadczający społecznego lęku może odczuwać cierpienie z powodu przeżywanych lęków i ograniczeń. I jakkolwiek introwersja, będąca elementem osobowości człowieka, nie jest stanem wymagającym leczenia, tak fobia społeczna powinna być leczona. W takim przypadku warto dowiedzieć się, na czym polega psychoterapia i jakie są możliwe drogi ku polepszeniu jakości życia.

 

Źródła:

  • ,,Sekretne życie introwertyków’’, J. Granneman, Wydawnictwo JK, 2020.
  • ,,Nieśmiałość i fobia społeczna’’, Southern Health & Social Care Trust. Poradnik samopomocy, dostęp 01.11.2021