Charakterystyka objawów dystymii sprawia, że bardzo często jest ona przyrównywana do depresji. Bez wątpienia między omawianymi zaburzeniami psychicznymi istnieje wiele podobieństw, które dodatkowo mogą przyczynić się do błędnego rozpoznania. Każda z tych dolegliwości jest związana z ogromnym cierpieniem i obniżonym nastrojem, które wpływają na jakość życia chorego. Zobacz, czym się różni dystymia od depresji i jakie są ich typowe objawy.

Spis treści:

1. Czym jest dystymia?
2. Dystymia – typowe objawy.
3. Czym jest depresja?
4. Depresja – charakterystyczne objawy.
5. Dystymia a depresja – czym się różnią?
6. Czy dystymię i depresję trzeba leczyć?

CZYM JEST DYSTYMIA?

Dystymia – ile wiesz o tym zaburzeniu? Obniżony nastrój i spadek aktywności kojarzone są w społeczeństwie głównie ze stanami depresyjnymi. Pamiętajmy jednak, że depresja ma nie tylko wiele twarzy, lecz również wiele typów. Oznacza to, że może objawiać się na różne sposoby i przybierać wieloraką postać. Każdy rodzaj depresji ma charakterystyczne cechy, ale bez wątpienia łączy je jedno – obniżony nastrój. Czym zatem jest dystymia?

Dystymia pochodzi od greckiego słowa, które znaczy po prostu ,,zły stan umysłu’’. To długotrwale utrzymujący się spadek nastroju o umiarkowanym przebiegu. Możesz spotkać się również z innymi określeniami tego zaburzenia, takimi jak: depresja nerwicowa, depresyjne zaburzenie osobowości czy też przewlekła depresja z lękiem. Wszystkie te pojęcia potwierdzają, że dystymia jest jednym z rodzajów depresji o łagodniejszym przebiegu. Niektórzy określają ją jako podstępną siostrę depresji. To całkiem trafne sformułowanie. Jej charakterystyczną cechą jest przewlekły stan, który w przypadku osób dorosłych trwa minimum 2 lata. Niestety z powodu mało gwałtownego przebiegu bardzo często objawy dystymii są traktowane jako ,,normalny’’ element osobowości chorego, a zaburzenie nigdy nie zostaje zdiagnozowane i leczone. Ciągłe obniżenie nastroju, pesymizm i niezadowolenie z życia stają się codziennością. Ten stan przybiera formę przyzwyczajenia, które, pomimo iż wpływa niekorzystnie na samopoczucie, to jednak jest akceptowany przez chorego.

DYSTYMIA – TYPOWE OBJAWY

• Długotrwale obniżony nastrój o umiarkowanym natężeniu.
• Częste uczucie niemocy, senności i zmęczenia.
• Wysoka drażliwość, uczucie napięcia.
• Niska samoocena, poczucie beznadziejności, bezcelowości i brak pewności siebie.
• Wysoki samokrytycyzm.
• Przyjmowanie pesymistycznej postawy życiowej.
• Nieustanne zamartwianie się i smutek.
• Apatia, niechęć do podejmowania działań, pasywność.
• Brak radości i odczuwania przyjemności z rzeczy, które kiedyś wiązały się z miłymi uczuciami (tzw. anhedonia)
• Problemy z motywacją i pewnym podejmowaniem decyzji.
• Problemy ze skupieniem się i koncentracją uwagi.
• Zaburzenia snu (bezsenność lub wprost przeciwnie wzmożona senność).
• Zaburzenia odżywiania się (brak apetytu lub objadanie się).
• Unikanie kontaktów społecznych i ograniczenie życia towarzyskiego do minimum.

CZYM JEST DEPRESJA?

Depresja to zaburzenie psychiczne, które od wielu lat określane jest mianem choroby cywilizacyjnej. Możemy wyróżnić kilka rodzajów depresji (np. depresja poporodowa). Klasyczny podział depresji uwzględniający główne czynniki jej wystąpienia wskazuje na dwa jej typy: depresję egzogenną i endogenną. Pierwsza to zaburzenie, które powstaje na skutek czynników zewnętrznych (np. śmierć bliskiej osoby). Druga, depresja endogenna według specjalistów uwarunkowana jest czynnikami biologicznymi.

Bez względu na to, z jakim rodzajem depresji boryka się osoba, każda z nich wywołuje wewnętrzne cierpienie, ból i poczucie przygnębienia. To podstępne zaburzenie psychiczne, którego bardzo często nie widać ,,gołym okiem’’ – szczególnie w pierwszych miesiącach od pojawienia się choroby. Depresja rozwija się stopniowo, obejmując coraz większy obszar funkcjonowania człowieka. Tli się we wnętrzu, zabierając energię życiową i motywację do działania. To choroba duszy, która wykrzywia obraz rzeczywistości. Nieleczona bierze górę nad każdym elementem życia człowieka, zamienia radość w cierpienie, śmiech w rozpacz, a optymizm w beznadzieję.

DEPRESJA – CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY

• Obniżony nastrój bez względu na sytuację, której doświadcza chory.
• Niepokój i napięcie wewnętrzne.
• Zaburzenia snu, objawiające się poczuciem zmęczenia w ciągu dnia lub bezsennością.
• Zaburzenia odżywiania w postaci braku apetytu lub nadmiernej ilości spożywanych pokarmów.
• Chwiejność emocji (nieuzasadnione reakcje emocjonalne), nadmierna płaczliwość, napady złości, wroga postawa wobec bliskich i nieznanych osób z otoczenia, autoagresja.
• Ogólny pesymizm i poczucie beznadziei.
• Niska samoocena i niskie poczucie wartości.
• Ograniczanie kontaktów społecznych do minimum, stopniowe izolowanie się od bliskich (rodziny, przyjaciół).
• Wyraźna niechęć do podejmowania aktywnych działań (w tym spadek kondycji fizycznej).
• Zaniedbywanie lub całkowite porzucenie wcześniejszych hobby, pasji i zainteresowań.
• Problemy z koncentracją uwagi, obniżenie sprawności intelektualnej, problemy z logicznym myśleniem, kłopoty z pamięcią.
• Sięganie po używki (np. alkohol, leki, nikotynę, narkotyki).
• Popadanie w uzależnienia behawioralne (zobacz, jak powstają uzależnienia behawioralne).
• Objawy psychosomatyczne (np. bóle brzucha, mdłości, wymioty, kołatanie serca, zaparcia, biegunki itp.).
• Myśli i próby samobójcze.

DYSTYMIA A DEPRESJA – CZYM SIĘ RÓŻNIĄ?

CZY DYSTYMIĘ I DEPRESJĘ TRZEBA LECZYĆ?

Żadne objawy depresji (bez względu na jej rodzaj) nie powinny być bagatelizowane. Każde zaburzenie psychiczne wymaga prawidłowego rozpoznania i podjęcia leczenia, bo tylko tak, podejmując próbę pokonania wewnętrznego chaosu, chory może odzyskać siebie i ,,normalność’’. W przypadku silnej depresji nikt nie ma wątpliwości, że chory wymaga specjalistycznej opieki i wielokierunkowych działań. Czy tak samo jest z osobami, które latami borykają się z dystymią?

Niestety osoby cierpiące na dystymię zbyt często tłumaczą swoje samopoczucie cechami osobowości, usposobieniem i charakterem. Nierzadko bliscy i osoby z otoczenia (np. z pracy) spadek nastroju, przygnębienie czy smutek również przypisują cechom osobowości. ,,Ten typ tak ma, to urodzony pesymista’’, a skoro wywiązuje się z większości obowiązków zarówno na płaszczyźnie zawodowej, jak i prywatnej, to znaczy, że jest zdrowy. Tylko, czy życie z nieustannym smutkiem w sercu, problemami ze snem i poczuciem beznadziejności jest normalne? Osoby cierpiące na dystymię mają szereg trudności związanych z codziennym funkcjonowaniem. I choć nasilenie objawów w każdym z tych przypadków jest różne, to prawidłowe rozpoznanie i leczenie powinny stanowić priorytety.

Źródła: 

• A. Nitka-Siemińska, M. Siemiński, H. Wichowicz, W. Nyka ,,Dystymia’’ 2005; 2(1) s. 40-43. 

• Poleska ,,Od depresji do manii – choroba afektywna dwubiegunowa’’ Poznań, 2018