Każdy nowy dzień to szansa na lepsze życie. Człowiek jest istotą wolną i wyjątkową. Dokładnie takie podejście do istnienia miał twórca nurtu ericksonowskiego – Milton Erickson. Stworzył teorię, którą zafascynował miliony ludzi na całym świecie.

Terapia ta powstała z myślą o osobach doświadczających różnego rodzaju problemów i zaburzeń począwszy od lęków, depresji i przewlekłego stresu, kończąc na parach zgłaszających kryzys w relacjach. Przekonajmy się, co tak wyjątkowego ma w sobie terapia ericksonowska, że chętnie wykorzystywana jest w pracy terapeutycznej i dlaczego w życiu człowieka tak ważne jest myślenie przyszłościowe?    

TERAPIA ERICKSONOWSKA – NA CZYM POLEGA I DLACZEGO JEST SKUTECZNA?

Aby właściwie zrozumieć idę omawianego nurtu najlepiej powołać się na konkretny przykład. Nie ma wątpliwości, że to właśnie sam twórca teorii ericksonowskiej stanowi najwłaściwszy (wzorcowy) przykład tego podejścia. Gdy słyszymy zdania ,,ubrane’’ w piękne przymiotniki, gdy rozmówca mówi nam o wspaniałym życiu, pięknej przyszłości oraz wyjątkowej osobowości, wówczas mamy przed oczami człowieka zdrowego, silnego i spełnionego na gruncie prywatnym i zawodowym. Osobę bez wad, problemów fizycznych i emocjonalnych. Wyobrażamy sobie osobowość barwną, nieskazitelną, uśmiechniętą i nad wyraz szczęśliwą. Czy to sen, czy też postawa dedykowana tylko nielicznym – szczęściarzom? A teraz spójrzmy na postać samego Miltona H. Ericksona...    

To człowiek, który pochodził z bardzo ubogiej, wielodzietnej rodziny. Jednak to nie był koniec jego ciężkich doświadczeń. Życie nie rozpieszczało jego ciała. W młodym wieku przeszedł polio, chorobę, która wpłynęła na jego sprawność fizyczną. Częściowo sparaliżowany, poruszający się na wózku inwalidzkim przez całe życie walczył z silnymi ataki bólu i trudnościami z mową. Jednak nie poddał się. Zawsze dążył do zmian i co ważne – osiągał je. Ukończył studia z dziedziny psychologii i psychiatrii. Był człowiekiem aktywnym nie tylko zawodowo. Życie prywatne stanowiło ważny element całej układanki. Miał liczne potomstwo. Spełniał się jako mąż, ojciec, terapeuta i założyciel fundacji. Swoją postawą udowadniał, że ludzkie trudności i ograniczenia nie są wyrazem patologii czy też ułomności, ale wprost przeciwnie. Stanowią one doskonały sposób na utrzymanie harmonii w życiu osoby lub całej rodziny.

NAJWAŻNIEJSZE CELE NURTU ERICKSONOWSKIEGO

Czy zatem terapia ericksonowska skłania się ku akceptacji przykrych doświadczeń z przeszłości, problemów lub choroby? Absolutnie nie! W nurcie ericksonowskim nie chodzi o pogodzenie się z przykrym losem i dźwiganie swojego ciężkiego bagażu doświadczeń. Ten wybitny amerykański psycholog i psychiatra zbudował całkowicie odmienne podejście do psychoterapii. Podejście, które zakłada skupienie się na tym co tu i teraz oraz na możliwych zmianach w przyszłości. Psychoterapia ericksonowska to nie jest przyjęcie z pokorą porażki, a stawienie czoła przeciwnościom.

Zgodnie z opracowaniem M. Ericksona to nie sam problem lub choroba stanowią przeszkodę do rozwoju i osiągania celów, a nieefektywne próby modyfikacji swojego życia. Korzystanie z głęboko zakorzenionych nawyków i powtarzanie nieskutecznych sposobów rozwiązań sprawia, że stoimy w miejscu. Budzi to niechęć, frustrację i brak motywacji do działań i aktywności. Terapia psychodynamiczna skłania pacjenta do nauki i korzystania z nowych, efektywnych metod pozwalających na rozwój i osiąganie sukcesów. Sesje z psychoterapeutą mają na celu wzbudzenie poczucia autonomii. To działanie strategiczne dążące do poszerzenia ,,widzenia pacjenta’’ w kwestii możliwych zmian oraz różnych (bardziej skutecznych) metod działań i wyborów.   
 

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA TERAPII ERICKSONOWSKIEJ

• Skupienie uwagi na zasobach i wewnętrznej sile tkwiącej w człowieku.
• Dopasowanie sesji do indywidualnych potrzeb, celów i problemów pacjenta.
• Koncentracja na teraźniejszości zorientowanej na przyszłość (skupienie się na celu, budowanie fundamentów przyszłego życia).
• Działania człowieka oparte na tym, co dla niego możliwe, a nie na tym, co idealne.
• Pacjent jako indywiduum, człowiek wyjątkowy, niepowtarzalny, zasługujący na szacunek, zdolny do samodzielnego myślenia, zmian, rozwoju i działania.
• Człowiek jako źródło ukrytych zasobów (naturalnych umiejętności), które trzeba wydobyć poprzez działania strategiczne.
• Sposób postępowania człowieka (nawet ten nieprawidłowy) ma u swoich podstaw pozytywne intencje jednostki. Każda podejmowana decyzja lub reakcja na konkretną sytuację kierowana jest dbałością o swoje dobro, lub bezpieczeństwo bliskich.
• Intensywna praca nad rozwiązaniem konkretnego problemu (rzadziej długofalowe działanie w przypadku złożonych trudności). 
• Skupienie się na mocnych stronach pacjenta, poszukiwanie i rozwój jego kompetencji, uśpionych potencjałów i kreatywności.

TERAPIA ERICKSONOWSKA – DLA KOGO BĘDZIE KORZYSTNA?

Terapia ericksonowska jest dedykowana zarówno pacjentom indywidualnym, jak i rodzinom, parom oraz małżeństwom. Nierzadko również przyjmuje postać terapii grupowej. Kto może skorzystać ze wsparcia psychoterapeuty działającego w nurcie ericksonowskim? Są to najczęściej osoby zmagające się z następującymi problemami i zaburzeniami:

• depresja,
• nerwice,
• zaburzenia psychotyczne,
• lęki (zespół lęku napadowego lub uogólnionego),
• ataki paniki,
• przewlekły stres,
• napady złości, nagłe (nieoczekiwane) zmiany nastroju,
• problemy w relacjach w związku, kryzys małżeński,
• problemy ze snem (np. bezsenność, zespół przewlekłego zmęczenia),
• zaburzenia odżywiania (np. anoreksja, napady objadania się, bulimia, jedzenie kompulsywne),
• zaburzenia psychosomatyczne (np. AZS, choroby serca, zespół jelita drażliwego, przewlekłe migrenowe bóle głowy, nerwobóle, tiki).

JAKA JEST ROLA TERAPEUTY W TERAPII ERICKSONOWSKIEJ?

Nurt ericksonowski zakłada niestandardowe podejście do każdego pacjenta. W metodzie tej na próżno szukać podwalin teoretycznych. Praca specjalisty polega w tym przypadku przede wszystkim na opracowaniu indywidualnego kierunku działań przy uwzględnieniu charakteru uczestnika, jego problemów, motywacji do zmian i możliwości. Terapeuta przejmuje inicjatywę w spotkaniach oraz bierze czynny udział w pisaniu nowego scenariusza w filmie (życiu) swojego pacjenta. Jednak tym razem cała fabuła będzie dokładnym odzwierciedleniem możliwości i potencjału twórcy (pacjenta). To intensywna praca o charakterze strategicznym.

Optymistyczne, empatyczne i otwarte spojrzenie na pacjenta to duża dawka motywacji dla każdego uczestnika spotkań. W czasie sesji specjalista stosuje różne techniki i ćwiczenia wspierające proces terapii (w tym zadania domowe). Terapeuta w pracy może wykorzystywać hipnozę ericksonowską (jako formę komunikacji i skierowanie uwagi słuchacza w kierunku zmiany jego zachowania), metafory, pogadanki, opowieści, bajkę, psychodramę, anegdotki, humor czy też rysunek. Ta wszechstronność kierunków działań i możliwości różnych dróg pracy z pacjentem to dodatkowe zalety omawianej terapii. 

Nierzadko też powraca się do wcześniejszych etapów życia i sytuacji, w których pacjent rozwijał się i funkcjonował bardziej efektywnie. Dzięki temu uczestnik może również przypomnieć sobie o uśpionych zasobach, które nie są dostatecznie przez niego wykorzystywane lub zapomniane.

TERAPIA ERICKSONOWSKA, A WIĘC ,,NAJLEPSZY JEST TEN CZAS, KTÓRY MAMY PRZED SOBĄ’’

Nurt ericksonowski nosi miano ,,niezwykłej terapii’’. Osoby zainteresowane udziałem w sesjach czytając o założeniach terapii najczęściej nie mają żadnych obaw czy też lęku przed spotkaniem z terapeutą (co niestety zdarza się w przypadku innych rodzajów terapii). Z czego właściwie wynika tak pozytywny odbiór wśród pacjentów? Bez wątpienia to postać głównego przedstawiciela nurtu, pełna empatii, otwartości na potrzeby innych i wiary w potencjał ludzki. Terapia ericksonowska to bardzo specyficzna metoda pracy, którą niezwykle trudno jest zakwalifikować do któregoś z pozostałych nurtów psychoterapii. Jest to wyjątkowe podejście do pacjenta i jego problemów, tak jak wyjątkowy był twórca terapii.