Spis treści:

1. Ergoterapia – co to jest?
2. Do kogo jest skierowana?
3. Cele ergoterapii.
4. Stosowane metody i techniki terapeutyczne.
5. Ergoterapia – jakie daje efekty?

ERGOTERAPIA – CO TO JEST?

Termin ten pochodzi z greckiego słowa ,,ergo’’, które oznacza pracować, działać, wykonywać. Nic więc dziwnego, że słowo to bardzo często definiowane jest jako terapia poprzez pracę. Tymczasem ergoterapia ma dużo szerszy zasięg oddziaływania na pacjenta. To techniki, które czerpią z różnych terapii (np. muzykoterapii, choreoterapii, kinezyterapii, psychoterapii, rehabilitacji ruchowej, arteterapii, terapii umysłowej). Stosowane metody przenikają się wzajemnie i są wdrażane w proces terapeutyczny w stopniu uzależnionym od stanu pacjenta i jego potrzeb. Ergoterapia nie jest więc leczeniem skupiającym się jedynie na zajęciach plastycznych. To całokształt pracy i działań – również o rekreacyjnym charakterze. Zmierzają one do nauki samodzielności i samowystarczalności przy jednoczesnym zaspokojeniu potrzeb emocjonalnych pacjenta.

Częściowa utrata sprawności to nowa rzeczywistość dla pacjenta, z którą musi się zmierzyć. Są to ograniczenia, które wywołują strach, lęki, smutek, rozpacz i cierpienie. W efekcie prowadzą do bierności, braku podejmowania działań oraz stopniowego wycofywania się z życia społecznego. Ergoterapia skupia się na codziennych ograniczeniach. To wsparcie specjalisty, motywujące pacjenta do pokonywania codziennych przeszkód i trudności. Działania zmierzające do przełamywania barier. Dążenie do rozpalenia w uczestniku terapii potrzeby aktywnego udziału w życiu społecznym i samorozwoju. Ergoterapia to forma psychoterapii i rehabilitacji ruchowej, która poprawia jakość życia pacjenta i bez wątpienia wpływa na jego dobrostan psychiczny. To doskonała metoda na usprawnienie funkcjonowania człowieka w życiu prywatnym, społecznym i zawodowym.

DO KOGO JEST SKIEROWANA?

Ergoterapia skierowana jest do pacjentów w każdym wieku. Najczęściej wykorzystuje się ją w pracy z osobami młodymi lub w podeszłym wieku. Największe zastosowanie znajduje w terapii z osobami z niepełnosprawnością (ruchową, umysłową). W Polsce ergoterapia na stałe zagościła w szpitalnych oddziałach pediatrii, ortopedii, neurologii czy też geriatrii (dziedzina medyczna zajmująca się schorzeniami wieku starczego). Specjaliści równie często korzystają z wartości terapii zajęciowej na oddziałach psychiatrii oraz w domach pomocy społecznej i w prywatnych gabinetach terapeutycznych.

Ergoterapia jest również dedykowana osobom, które doświadczają wycofania z życia społecznego, osamotnienia oraz izolacji niewynikających z problemów rozwoju intelektualnego czy ruchowego. Terapia jest więc skuteczna także w przypadku w pełni sprawnych osób, na przykład mających trudności z samooceną, z podejmowaniem decyzji, podjęciem pracy czy też nawiązywaniem kontaktów z innymi ludźmi. Każda osoba, która czuje się zagubiona, niespełniona, nieszczęśliwa i bezradna w obliczu różnych życiowych doświadczeń może skorzystać z wartości, jakie niesie za sobą ergoterapia. Udział w zajęciach terapeutycznych może okazać się inspiracją i dobrym początkiem zmian w życiu człowieka.

CELE ERGOTERAPII

Cele ergoterapii nigdy nie są ustalone z góry dla każdego pacjenta. Działania i przebieg sesji to odzwierciedlenie potrzeb terapeutycznych uczestnika zajęć. I tak niektóre cele skupiają się na opanowaniu pewnych umiejętności, inne zaś służą poprawie dobrostanu psychicznego pacjenta. Wśród nich możemy wyróżnić:

• Usprawnienie wykonywania codziennych czynności i samoobsługi (np. dbanie o własną higienę, właściwą dietę, wygląd zewnętrzny, utrzymywanie czystości w najbliższym otoczeniu).
• Usprawnianie lub przywracanie sprawności manualnej, koordynacji wzrokowo-ruchowej i grafomotoryki (treningi zdolności manualnych i motorycznych).
• Rozwój sprawności umysłowej (w tym pamięci, uwagi, spostrzegawczości i koncentracji).
• Poprawa jakości życia w sferze prywatnej, społecznej, zawodowej.
• Rozwój zdolności interpersonalnych (umiejętności nawiązywania relacji i kontaktów z innymi, przełamywanie barier), zapoczątkowanie aktywnego udziału w życiu społecznym.
• Aktywizacja zawodowa, w tym szkolenia do wykonywania określonej pracy i opanowanie nowych umiejętności zawodowych.
• Podniesienie samooceny, budowanie lepszego obrazu samego siebie.
• Zwiększenie stopnia niezależności, sprawczości i samowystarczalności.
• Aktywne, twórcze wypełnienie czasu, urozmaicenie codziennego funkcjonowania oraz otwarcie nowych dróg na rozwój.
   

STOSOWANE METODY I TECHNIKI TERAPEUTYCZNE

Praca z pacjentami z niepełnosprawnością umysłową lub/i ruchową, a także terapia z osobami borykającymi się z problemami natury psychicznej wymaga ogromnej wiedzy i specjalistycznego przygotowania. To nie tylko empatia i wsparcie, ale także umiejętne korzystanie z wiedzy z zakresu psychologii, fizjoterapii, logopedii i medycyny.

Techniki ergoterapii dobierane są indywidualnie, a osoby prowadzące spotkania mają dużą swobodę w opracowywaniu scenariuszy zajęć. Najczęściej są to:

• zajęcia manualne i intelektualne oraz ćwiczenia codziennych czynności (np. ubieranie się, mycie, sprzątanie, gotowanie, pranie, prasowanie);
• spotkania rozwijające pasje i zainteresowania (np. malarstwo, rysunek, gra na instrumencie muzycznym, ćwiczenia gimnastyczne);
• warsztaty służące przysposobieniu zawodowemu (np. ogrodnictwo, informatyka, stolarstwo, szycie);
• zajęcia grupowe mające na celu nawiązanie nowych relacji i pogłębianie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania kontaktów interpersonalnych (np. taniec w parach, gry towarzyskie, odgrywanie scenek, śpiew chóralny).

ERGOTERAPIA – JAKIE DAJE EFEKTY?

Udział w ergoterapii jest wręcz idealnym pretekstem dla pacjenta do dokonania dużych zmian w życiu osobistym, społecznym i zawodowym. Praca nad sobą, trenowanie określonych czynności, poprawa sprawności intelektualnej, fizycznej i koordynacji ruchowej to ważne kroki ku lepszej jakości życia.

Ponadto nie zapominajmy, że ergoterapia oprócz wymienionych wyżej celów jest również ogromnym źródłem dobrego samopoczucia, satysfakcji, motywacji i radości. Zajęcia rozwijają twórcze myślenie i działanie. Pobudzają w uczestniku nowe zainteresowania i pasje, które są źródłem poczucia szczęścia, spełnienia i satysfakcji. Systematyczny udział w spotkaniach zwiększa pewność siebie i chęć do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.

W przypadku ergoterapii bardzo trudno doszukać się jakichkolwiek niekorzystnych elementów działań. Jest to wręcz doskonałe połączenie psychoterapii z rehabilitacją umysłową i ruchową. Wszystkie podejmowane przez pacjenta działania dążą do usprawnienia jego zdrowia psychicznego i zwiększenia samodzielności. Dodają pewności siebie i znacząco wpływają na dobre samopoczucie uczestnika terapii. Zmiana myślenia o sobie i postrzeganie siebie jako osoby zdolnej do działania, rozwoju i sprawczości to źródła satysfakcji życiowej i zadowolenia.

Źródła:
Ergoterapia/ Terapia zajęciowa w chorobie Parkinsona, ergoterapia.pl
Szeligiewicz-Urban D., Rola prac ręcznych w terapii zajęciowej osób niepełnosprawnych, Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu
Parlicki M., Warsztaty terapii zajęciowej rozpatrywane w kategoriach organizacji i zarządzania