Logo
Brak wyników
Czym jest nomofobia? Przyczyny, objawy i leczenie
Redakcja | 14 grudnia 2021
7 min. czytania

Szukamy go tuż po przebudzeniu. Nie rozstajemy się z nim w ciągu dnia, skrupulatnie dbając o to, żeby nigdy nie zawiódł. Jest z nami także przed snem i nie zapominamy, żeby w nocy był blisko łóżka – najlepiej pod poduszką (co jest bardzo niebezpieczne!). Oczywiście mowa o smartfonie, który nierzadko ,,dyktuje’’ ludziom ich rytm dnia i nastrój. Nomofobia to choroba cywilizacyjna XXI wieku. Niestety wciąż wiele osób maskuje fakty, uznając to szkodliwe dla człowieka zjawisko za coś zupełnie naturalnego i wynikającego z rozwoju współczesnych technologii. Czy częste korzystanie z telefonu komórkowego to zawsze nomofobia? Czy szeroko pojęty fonoholizm wykrzywia postrzeganie rzeczywistości? Jakie są objawy nomofobii i czy odwyk od telefonu może uchronić nas od ponownego wpadnięcia w podstępny nałóg?

Szukamy go tuż po przebudzeniu. Nie rozstajemy się z nim w ciągu dnia, skrupulatnie dbając o to, żeby nigdy nie zawiódł. Jest z nami także przed snem i nie zapominamy, żeby w nocy był blisko łóżka – najlepiej pod poduszką (co jest bardzo niebezpieczne!). Oczywiście mowa o smartfonie, który nierzadko ,,dyktuje’’ ludziom ich rytm dnia i nastrój. Nomofobia to choroba cywilizacyjna XXI wieku. Niestety wciąż wiele osób maskuje fakty, uznając to szkodliwe dla człowieka zjawisko za coś zupełnie naturalnego i wynikającego z rozwoju współczesnych technologii. Czy częste korzystanie z telefonu komórkowego to zawsze nomofobia? Czy szeroko pojęty fonoholizm wykrzywia postrzeganie rzeczywistości? Jakie są objawy nomofobii i czy odwyk od telefonu może uchronić nas od ponownego wpadnięcia w podstępny nałóg?

 

Spis treści:

  1. Nomofobia i jej przyczyny – czym jest groźna dla społeczeństwa choroba cywilizacyjna?
  2. Uzależnienie od smartfona – co mówią statystyki?
  3. Jak rozpoznać nomofobię? – charakterystyczne objawy zaburzenia.
  4. Jak leczyć lęk przed utratą telefonu?

 

NOMOFOBIA I JEJ PRZYCZYNY – CZYM JEST GROŹNA DLA SPOŁECZEŃSTWA CHOROBA CYWILIZACYJNA?

Nomofobia (ang. no-mobile phobia – strach przed brakiem telefonu) to zaburzenie nerwicowe nazywane przez specjalistów współczesną chorobą cywilizacyjną. Jest to uzależnienie behawioralne, które stanowi niebezpieczną pułapkę dla wielu osób w społeczeństwie. Jak się objawia nomofobia? Już sama myśl o utracie dostępu do swojego telefonu (danych, kontaktów, SM i Internetu) wywołuje panikę i inne charakterystyczne symptomy. Niski poziom naładowania baterii, brak zasięgu lub najgorsza z możliwych opcji – brak telefonu. Dla osoby zaburzonej dzień bez smartfona wydaje się być czymś zupełnie nieprawdopodobnym.

Warto jednak podkreślić, że w tym przypadku prawdziwym źródłem uzależnienia nie jest sam przedmiot, a więc telefon komórkowy. Człowiek nie uzależnia się od komórki, a jej zawartości i dostępnych w niej funkcji. Nieustanne myśli, że coś dzieje się bez naszego udziału i aktywności (nowy news w portalu plotkarskim, napływające komentarze, nowe zdjęcia w SM, nieodczytana wiadomość od znajomego). Wszystkie te zdarzenia w sieci przyczyniają się do silnej potrzeby przebywanie online. Myśl o ograniczonej łączności z innymi osobami i informacjami prowadzi do destrukcyjnych przyzwyczajeń, które bardzo szybko potrafią przeistoczyć się w poważne zaburzenie.

 

UZALEŻNIENIE OD SMARTFONA – CO MÓWIĄ STATYSTYKI?

Liczby i statystyki – to właśnie wiarygodne badania bardzo często przemawiają do człowieka. Od wielu lat Główny Urząd Statystyczny bacznie przygląda się działaniu operatorów sieci telefonii komórkowej (Play Communications) na terenie naszego kraju. Zatem ile kart SIM działa w Polsce? To właśnie według najnowszych statystyk GUS pod koniec czerwca roku 2021 liczba abonamentów i właścicieli kart SIM wyniosła 55.481 mln.1 Dla porównania, niespełna trzy lata wcześniej liczba ta wynosiła 51.410 mln aktywnych modułów identyfikacji abonenta.

Być może na pierwszy rzut oka nikt nie zauważy związku powyższych danych z narastającym zjawiskiem fonoholizmu. Punkt widzenia zmienia się w momencie, gdy poznajemy liczbę ludności Polski, która pod koniec czerwca bieżącego roku wynosiła zaledwie 38.162 mln osób.2 Telefony stacjonarne odchodzą do lamusa, a popularność telefonii komórkowej (szczególnie w grupie dzieci i nastolatków) stale nabiera tempa. Jeden telefon w domu to stanowczo za mało. Każdy z domowników oczekuje prywatnej, wirtualnej przestrzeni i osobistego smartfona. Dla wielu osób jedna aktywna karta SIM to wręcz niedopuszczalne zjawisko. Telefony na 3 karty SIM? Jasne, że są! Funkcje smartfonów są tak rozbudowane, że mało kto się odważy nie ulec pokusom wirtualnego świata i łatwej komunikacji.

 

JAK ROZPOZNAĆ NOMOFOBIĘ? – CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY ZABURZENIA

Nowoczesna zabawka, doskonałe narzędzie do pracy i komunikacji międzyludzkiej, a może niebezpieczne urządzenie przejmujące władzę nad samodzielnym myśleniem człowieka? Rynek e-commerce w Polsce wzrasta o ponad 18% rocznie (najbardziej dynamicznie w Europie).3 Gry, shopping online, social media, aplikacje tematyczne, zdjęcia i inne atrakcje kuszą ludzi na wszystkich kontynentach. Badania na temat wpływu smartfonów na życie ludzkie trwają właściwie od początku wynalezienia tego niezwykłego urządzenia. Szacuje się, że przeciętny użytkownik komórki sięga po swój telefon 76 razy w ciągu doby, a intensywny użytkownik robi to nawet dwa razy częściej (ok. 132 sesje z telefonem dziennie).4 Kiedy zatem możemy mówić o przekroczeniu bezpiecznej granicy korzystania z dobrodziejstw współczesnych technologii? Najlepiej bacznie przyjrzeć się charakterystycznym objawom uzależnienia.

Warto wiedzieć, że wymienione poniżej objawy występują nie tylko na skutek braku dostępu do telefonu komórkowego. Już sama myśl o takim zdarzeniu może wywołać negatywną reakcję organizmu. Osoba borykająca się z zaburzeniem nerwicowym przejawia duże trudności w prawidłowym funkcjonowaniu bez dostępu do telefonu. Lęki te są najczęściej nieuzasadnione. Użytkownik smartfona bardzo często ma świadomość bezpodstawnych ataków paniki i niepokoju, jednak pomimo to nie potrafi zapanować nad swoim zachowaniem.

 

Objawy nomofobii

  • Zawroty głowy z towarzyszącymi im nudnościami.
  • Ataki paniki, rozpacz, dezorientacja.
  • Napady duszności i bóle w klatce piersiowej.
  • Dreszcze, drżenie ciała.
  • Nadmierna potliwość.
  • Zespół cieśni nadgarstka.
  • Przyśpieszone bicie serca, podwyższone tętno.
  • Niepokój, poirytowanie, zachowania agresywne (w tym napady furii i wściekłości).
  • Nieustanne myślenie o smartfonie.
  • Poczucie niepewności, obniżona koncentracja, zaniżona samoocena.
  • Poczucie konieczności ciągłej dyspozycyjności i przebywania w trybie online.
  • Nierozstawanie się z urządzeniem, posiadanie telefonu w zasięgu ręki przez 24h/7.
  • Trzymanie telefonu w dłoni podczas przebywania poza domem.
  • Syndrom SWT (,,syndrom wyłączonego telefonu’’), obsesyjne kontrolowanie aktualnego poziomu baterii i jej częste ładowanie.
  • Wielokrotne sprawdzanie skrzynki odbiorczej, komunikatorów, połączeń i innych aplikacji służących do komunikacji.
  • Niewyciszanie powiadomień bez względu na okoliczności.
  • Strach przed nagłą utratą danych lub uszkodzeniem urządzenia.
     


JAK LECZYĆ LĘK PRZED UTRATĄ TELEFONU?

Jak wyleczyć komórkowy nałóg? Pierwszy i być może najważniejszy krok to wizyta u specjalisty (psychologa lub psychoterapeuty). Podstawą diagnozy jest wywiad i wykluczenie innych chorób. Nierzadko podczas pierwszego spotkania stosuje się specjalnie przygotowane kwestionariusze do oceny uzależnienia. W niektórych przypadkach bardzo dobrze sprawdzają się terapie grupowe w innych zaś sesje indywidualne (w szczególności psychoterapia poznawczo-behawioralna).

Odwyk od telefonu, a więc tak zwany ,,cyfrowy detoks’’ to jeden z istotnych elementów terapii. Oczywiście w wielu przypadkach trudne, a nawet niemożliwe jest całkowite odcięcie się od smartfona (np. gdy telefon stanowi istotną część naszej pracy zawodowej lub źródło kontaktu z bliskimi). Jednak dążenie do maksymalnego ograniczenia użytkowania telefonu jest bardzo istotne. Należy wyeliminować z telefonu aplikacje i funkcje, które możemy zastąpić innymi czynnościami i rozrywkami w realnym świecie (np. sport, kino, gotowanie, spotkania towarzyskie, medytacja, czytanie, rysowanie, wycieczki, działania społeczne). Dążenie do maksymalnego ograniczenia korzystania z urządzenia jest bardzo istotne w procesie leczenia i pomocne w powrocie do nawiązywania rzeczywistych kontaktów z ludźmi.

 

PODSUMOWANIE

Dlaczego uzależniamy się od smartfona? Najprościej i bardzo ogólnikowo rzecz ujmując – ponieważ jest to zdecydowanie najszybsze i do tego przenośne źródło dostępu do Internetu. Tylko jedna komórka może zastąpić nam zegarek z budzikiem, mp3, aparat fotograficzny, gry, kamerę, kalendarz, telefon stacjonarny, tradycyjne słowniki i encyklopedie, książki, kino, mapy, trening personalny, bank, sklepy stacjonarne i to bez konieczności wychodzenia z domu. To istne kompendium wiedzy i funkcji, którymi jesteśmy zafascynowani bez reszty. Jednak wszystko, co można robić w nadmiarze, wymaga określenia granic i systematycznej kontroli. Nie zapominajmy, że smartfon powstał dla człowieka, aby mu służyć, a nie zdominować całe jego życie.


Źródła:

Zamknij